Chùa Hương Hà Nội, với vẻ đẹp tự nhiên tuyệt vời và kiến trúc độc đáo của các ngôi đền, được biết đến như một thiên đàng linh thiêng. Tuy nơi này nổi tiếng với khía cạnh tâm linh, nhưng còn có giá trị sử học và văn hóa đáng kể. Mỗi năm, hàng ngàn lượt du khách đổ về đây để tham quan và tận hưởng không gian thú vị và lễ hội độc đáo mà Chùa Hương mang lại.
Chùa Hương, địa điểm tâm linh hàng đầu của Thủ đô, thu hút sự chú ý của du khách với cảnh quan ngoạn mục và không gian thanh bình. Nếu bạn có cơ hội thăm Hà Nội, không thể bỏ lỡ cơ hội khám phá sự kỳ diệu và tuyệt vời tại nơi này.
1. Đôi nét về chùa Hương Hà Nội
1.1 Vị trí tọa lạc của chùa Hương? Hướng dẫn di chuyển đến chùa Hương
Chùa Hương, còn gọi là chùa Hương Tích, nằm ở bên bờ sông Đáy, thuộc Xã Hương Sơn, Huyện Mỹ Đức, cách trung tâm Hà Nội khoảng 55km. Để đến Chùa Hương từ trung tâm Hà Nội, bạn có một số phương tiện lựa chọn:
- Xe buýt: Bạn có thể bắt tuyến xe buýt số 103 từ Bến xe Mỹ Đình đến Chùa Hương và ngược lại. Xe buýt hoạt động từ 5:00 – 20:00 hàng ngày với tần suất khoảng 15 phút/chuyến. Giá vé là 9.000 VNĐ/vé một chiều/người. Tuy nhiên, việc di chuyển bằng xe buýt có thể mất nhiều thời gian, đặc biệt là trong giờ cao điểm và có thể không dễ tìm chỗ ngồi.
- Xe máy: Việc đi xe máy có thể là lựa chọn tiện lợi và tự do hơn. Bạn có thể linh hoạt điều chỉnh lịch trình và ghé qua các địa điểm khác trên đường đến Chùa Hương.
- Thuê xe riêng: Nếu bạn đi cùng nhóm đông hoặc gia đình, thuê xe ô tô với tài xế là một lựa chọn thuận tiện và thoải mái. Tuy nhiên, bạn không thể lái xe trực tiếp đến Chùa Hương. Thay vào đó, bạn cần mua vé đi thuyền tại cổng vào khu vực và sau đó lên thuyền tại bến Đục. Thuyền sẽ đưa bạn xuôi dọc theo Suối Yến để đến Chùa Hương chính. Tuyến đường thủy này dài khoảng 4km và mất từ 45 phút đến 1 tiếng để đến từ bến tàu vào Chùa Hương.
Chùa Hương không chỉ là một ngôi chùa, mà còn là tên gọi cho một quần thể văn hóa và tôn giáo bao gồm nhiều ngôi chùa, đền, và đình linh thiêng khác như chùa Thiên Trù, đền Trình, và chùa Giải Oan. Trung tâm của quần thể này là Chùa Hương, nằm trong động Hương Tích, còn được gọi là chùa Trong.

1.2 Đôi nét về sự tích của chùa Hương Hà Nội
Chùa Hương chắp vái trước tín ngưỡng dân gian và là nơi linh thiêng của Phật Bà. Theo truyền thống, khu vực này tồn tại một câu chuyện về công chúa Diệu Thiện, thường được gọi là Bà Chúa Ba, người đã theo đạo Phật 9 năm và cuối cùng trở thành Phật vào ngày Phật đản (19 tháng 2 âm lịch).
Vào tháng 3 năm Canh Dần (1770), chúa Trịnh Sâm đã đến động Hương Tích để thắp hương và thưởng thức vẻ đẹp tự nhiên của nơi này. Ông còn để lại dấu ấn bằng việc khắc chữ “Nam thiên đệ nhất động” (Động đẹp nhất dưới trời nam) trên một tảng đá ở cửa động. Điều này đã giúp biến động Hương Tích thành một di tích lịch sử quan trọng và đặt nền tảng cho sự phát triển của lễ hội Chùa Hương trong tương lai.
Từ khi chúa Trịnh Sâm bước chân vào động Hương Tích, mỗi khi độ xuân về, hàng vạn du khách từ khắp nơi kéo đến đây để dâng hương và khám phá cảnh đẹp của Chùa Hương, tạo nên không gian thơ mộng và lãng mạn.
Trước đây, lễ hội Chùa Hương thường được tổ chức sau lễ khai sơn của làng Yên Vỹ vào ngày 6 tháng Giêng âm lịch. Và đến ngày nay, lễ hội này vẫn diễn ra hàng năm vào ngày truyền thống này.

2. Đến với chùa Hương bạn sẽ được tham quan những gì?
2.1 Chiêm bái những điểm đến tuyệt đẹp tại chùa Hương Hà Nội
Dưới đây là danh sách các địa điểm thú vị bạn không nên bỏ lỡ khi đến Chùa Hương, một trong những ngôi chùa nổi tiếng ở miền Bắc Hà Nội:
Bến Đục chùa Hương
Điểm khởi đầu của hành trình hành hương thường bắt đầu tại bến Đục. Để đến bến Đục từ Hà Nội, bạn cần dành hơn 2 giờ để di chuyển. Điều đặc biệt là việc đi thuyền trên Suối Yến Vĩ từ bến Đục không chỉ là một phần quá trình, mà còn mang đến cho du khách một trải nghiệm đáng nhớ, đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà thơ nổi tiếng sáng tạo ra những bài thơ lãng mạn, thổi hồn vào tâm hồn của người đọc.

Suối Yến chùa Hương
Khi bạn khám phá Suối Yến, bạn sẽ được nhìn thấy vùng quê xanh tươi với những cánh đồng lúa mướt, và những dãy núi đá vôi gập ghềnh kéo dài đến chân của núi Hương. Từ trên thuyền, bên tay trái bạn có thể dễ dàng tận mắt thấy núi Phượng Hoàng và núi Đôi Chèo, mà có hình dáng giống như một con trăn Ấn Độ. Còn phía bên tay phải, bạn sẽ bắt gặp núi Ngũ Nhạc cùng với đền Trình, là nơi mà du khách thường dừng lại để thắp hương và cầu nguyện trước Thần Núi.

Đền Trình chùa Hương
Đền Thượng Quan, hay còn được biết đến với tên gọi Đền Trình, nằm khoảng 300m từ bến Đục và là điểm dừng chân đầu tiên trên hành trình hành hương đến Chùa Hương. Đền nằm ngay dưới chân núi Ngũ Nhạc. Tuy nhiên, trong thời kỳ chiến tranh chống thực dân Pháp vào thế kỷ 20, đền này đã bị tàn phá nặng nề và không được phục hồi lại cho đến năm 1992.

Động Tuyết Sơn
Mặc dù động Tuyết Sơn nằm giữa vùng núi, nhưng việc tiếp cận đến nơi này lại khá tiện lợi. Động Tuyết Sơn thu hút du khách bởi sự độc đáo và quyến rũ của nhiều tảng đá lạ thường, hình dáng độc đáo, trải nghiệm thú vị này khiến nơi đây ghi điểm với mọi người.

Động Long Vân
Để đến chùa Long Vân từ bến Long Vân, bạn cần vượt qua một đoạn leo dốc lên độ cao khoảng 150m. Sau khi đến chùa Long Vân, hãy chuẩn bị cho một phần cuối hành trình, là một chặng đường ngắn qua một eo núi, và bạn sẽ đặt chân tới động Long Vân. Động Long Vân nổi bật bởi không gian rộng lớn, thoải mái, và dễ chịu.

Động Hương Tích
Động Hương Tích, nơi đón tiếp những đoàn hành hương đến quần thể chùa Hương, được biết đến với “Chùa Trong” hay chùa Hương. Vào xa, nó có hình dáng giống như một con rồng mở miệng to. Trên tường động, có một dòng chữ cổ Việt được khắc từ năm 1770: “Nam Thiên Đệ Nhất Động”. Bên trong chùa, du khách sẽ bắt gặp nhiều bức tượng Phật và các vị thần Phật khác được tạo ra từ đá xanh. Trong số này, tượng Phật Bà Quan Thế Âm thường là tượng ấn tượng nhất.
Động Hương Tích còn nổi tiếng với những tảng đá và măng đá tự nhiên. Một số trong số chúng đã trở nên mịn màng sau nhiều năm. Nhiều người tin rằng nếu họ sờ và xoa những tảng đá này, may mắn và phép màu sẽ đến với cuộc sống của họ.
Du khách có hai cách để đến Động Hương Tích, là thang leo núi hoặc cáp treo. Thang leo núi đòi hỏi sức khỏe và thể lực vì bạn phải vượt qua hàng nghìn bậc đá dốc cao trong một hành trình kéo dài khoảng một giờ.

Chùa Thiên Trù
Khi bạn đã đặt chân lên bờ sau chuyến thuyền, điểm đầu tiên để bạn tham quan là chùa Thiên Trù, hay còn được gọi là chùa Ngoại hoặc Bếp Trời. Đây là một trong những điểm quan trọng của quần thể chùa Hương và thường được chọn làm nơi tổ chức lễ khai mạc của lễ hội chùa Hương. Ngoài giá trị tôn giáo và kiến trúc độc đáo, chùa Thiên Trù còn nổi bật với ngôi Bảo tháp Viên Công, nơi mà hòa thượng Viên Quang, người đã lập nên ngôi chùa này, được an táng.
Chùa Bảo Đài
Nằm bên chân núi, chùa hiện lên với kiến trúc đặc biệt theo phong cách kiến trúc nhà Nguyễn.
Chùa Giải Oan
Chùa nằm trên tuyến đường dẫn đến động Hương Tích, cách đó khoảng 2,5km trên đỉnh núi Long Tuyền. Chỉ cần nhìn thấy chùa, bạn sẽ bắt gặp sự thanh bình, vẻ đẹp cổ kính và khung cảnh lưu luyến ngọt ngào.
Chùa Thanh Sơn
Chùa Thanh Sơn mở cửa từ cả hai bên, mặt sông và núi, tạo nên một hình ảnh tuyệt đẹp với sự hòa quyện giữa thiên nhiên và kiến trúc tôn giáo. Đây là một ví dụ xuất sắc về sự hòa quyện của tôn giáo và thiên nhiên, thể hiện rõ nét đặc trưng của tín ngưỡng Việt Nam.
Hang Sũng Sàm
Hang Sũng Sàm nằm ở độ cao xấp xỉ 100m, với chiều rộng trung bình khoảng 15m và mở ra phía Tây Nam.

2.2 Hòa mình vào các lễ hội chùa Hương vô cùng nhộn nhịp vào dịp đầu năm
Lễ hội chùa Hương được xem là một trong những sự kiện tôn giáo quy mô lớn nhất ở miền Bắc Việt Nam sau kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, thu hút hàng triệu người theo đạo Phật và du khách từ khắp mọi nơi. Đây là một trong những lễ hội kéo dài nhất tại Việt Nam, diễn ra từ ngày 6 tháng Giêng âm lịch đến ngày 6 tháng 3 âm lịch, với lễ hội chính diễn ra từ ngày 15 đến ngày 20 tháng 2 âm lịch.
Lễ hội thường đi kèm với các nghi thức và sự kiện tâm linh như lễ dâng hương, lễ rước, và lễ thiền. Lễ hội này thu hút người theo ba tôn giáo chính ở Việt Nam: Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo.
Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nhiều du khách đã tham gia vào cuộc hành hương đến chùa, cầu nguyện để đón chào một năm mới tràn đầy an khang và thịnh vượng. Tất cả những người tham gia lễ hội dự kiến sẽ vượt qua những khó khăn trên hành trình đến Động Hương Tích, và họ tin rằng tâm nguyện của họ sẽ được ứng đáng và trở thành hiện thực dưới sự canh giữ của các vị thần.

2.3 Tham gia vào những hoạt động vui chơi, giải trí thú vị
Ngoài việc tìm hiểu về truyền thống và văn hóa Việt Nam trong ngày lễ, du khách khi đến chùa Hương còn có cơ hội tham gia vào nhiều hoạt động giải trí và trò chơi truyền thống thú vị. Đây có thể là cơ hội để thử sức trong các cuộc thi thổi cơm, kéo co, tham gia vào các hoạt động như bơi thuyền, hát dân ca và trình diễn chèo, để tận hưởng niềm vui và tạo thêm kỉ niệm đáng nhớ trong chuyến hành trình của họ.
2.4 Thưởng thức các món ẩm thực tại chùa Hương
Khi bạn thăm chùa Hương, đừng bỏ lỡ cơ hội thử những món ngon và độc đáo tại nhà hàng Mai Lâm. Bên cạnh đó, trên con đường từ bến đò đến động Thiên Trù, bạn cũng có nhiều lựa chọn quán ăn khác dọc theo đường để thỏa mãn khẩu vị của mình.

2.5 Mua đặc sản về làm quà khi du lịch chùa Hương
Tại chùa Hương, bạn có thể tìm thấy một số đặc sản độc đáo có thể làm quà tặng cho người thân, bạn bè hoặc đồng nghiệp:
- Rau sắng: Rau sắng thường được sử dụng để nấu canh với cá hoặc thịt. Tuy nhiên, giá trị của loại rau này khá cao do khó trồng.
- Mơ chùa Hương: Mơ chùa Hương thường được trồng ở các vùng sườn núi và thung lũng. Loại mơ này có quả nhỏ, màu vàng hoặc đỏ hồng với một lớp lông tơ phủ bên ngoài vỏ. Mơ chùa Hương có hương vị chua nhẹ và thường được sử dụng làm thức uống giải nhiệt vào những ngày hè nóng bức.
- Chè lam: Chè lam là một loại bánh truyền thống nổi tiếng và thường được xem là đặc sản của Hà Nội. Bánh có vị dẻo thơm và cay cay của gừng, tạo nên một món bánh ngon và đặc biệt.
- Bánh củ mài: Bánh củ mài có hương vị ngọt ngào và thường được đóng gói thành các gói nhỏ, tiện lợi để bạn mang về và làm quà tặng.

2.6 Trải nghiệm đi cáp treo chùa Hương
Hành trình bằng cáp treo đến cổng của Động Hương Tích chỉ mất từ 10 đến 15 phút. Trong cabin cáp treo, bạn có thể thả mình vào không gian đầy lãng mạn và chiêm ngưỡng toàn bộ vẻ đẹp của cảnh quan dưới đây. Từ những ngọn núi xanh bát ngát cho tới các ngôi chùa và đình tuyệt đẹp nằm dọc theo con đường.
Nếu bạn muốn tránh mệt mỏi và trải nghiệm thêm, có thể mua vé một chiều để lên núi bằng cáp treo, và sau đó quyết định đi bộ xuống núi để thấy thú vị hơn.

3. Thời điểm lý tưởng nhất để du lịch chùa Hương
Chùa Hương mở cửa đón khách quanh năm và mỗi mùa trong năm lại mang đến những trải nghiệm đặc biệt và thu hút khác nhau:
- Mùa xuân (tháng 1 – tháng 4): Đây là mùa hành hương đầu năm, chùa Hương sẽ rất đông đúc vào thời điểm này. Tuy nhiên, bạn sẽ tham gia vào không gian sôi động, đầy sự tươi vui của lễ hội tại đây.
- Mùa hè (tháng 5 – tháng 9): Lúc này, hoa gạo hai bên bờ suối Yến bắt đầu nở rộ. Nếu bạn đến chùa Hương vào thời điểm này, bạn sẽ có cơ hội ngắm nhìn vẻ đẹp tuyệt vời của hệ thực vật đầy sắc màu tại đây.
- Mùa thu đến mùa đông (tháng 10 – tháng 12): Nếu bạn ghé thăm chùa Hương trong thời gian này, bạn sẽ được thưởng thức nét đẹp lãng mạn của những bông hoa súng nổi trên mặt nước suối Yến và những cánh đồng lau trắng thơ mộng cách đó không xa.

4. Thời gian mở cửa và giá vé tham quan chùa Hương
Chùa Hương hoan nghênh khách tham quan hàng ngày từ 6:00 sáng đến 6:00 chiều. Nếu bạn muốn trải nghiệm không khí trong lành của buổi sáng, có thể lựa chọn đến bến thuyền từ Hà Nội sớm.
Về giá vé tham quan và dịch vụ tại chùa Hương, dưới đây là một số thông tin quan trọng:
- Vé tham quan chùa Hương bao gồm các điểm tham quan thắng cảnh và có giá là 80.000 VNĐ cho mỗi khách. Ngoài ra, vé đò dành cho chuyến đi từ bến Đục Chùa Hương đến Đền Trình, chùa Thiên Trù và động Hương Tích có giá là 50.000 VNĐ cho mỗi khách.
- Nếu bạn quyết định đi tuyến Tuyết Sơn hoặc Long Vân, giá vé đò chùa Hương sẽ là 35.000 VNĐ cho mỗi khách.
- Một số trường hợp đặc biệt, bao gồm thương binh hạng đặc biệt và trẻ em cao dưới 1,1m và dưới 10 tuổi sẽ được miễn phí vé tham quan.
- Nếu bạn muốn trải nghiệm cáp treo, giá vé cáp treo chùa Hương cho người lớn là 150.000 VNĐ một chiều và 220.000 VNĐ khứ hồi. Đối với trẻ em dưới 1,2m, giá vé là 100.000 VNĐ một chiều và 150.000 VNĐ khứ hồi.
5. Một số lưu ý trước khi du lịch đến với chùa Hương
Để đảm bảo chuyến hành hương của bạn suôn sẻ và tôn trọng nơi linh thiêng, dưới đây là một số lưu ý quan trọng:
- Ưu tiên ăn mặc lịch sự và kín đáo khi đến chùa để thể hiện sự tôn trọng.
- Sử dụng giày thể thao hoặc giày thoải mái để di chuyển dễ dàng trên địa hình đa dạng của khu vực.
- Khi vào các điện thờ tại chùa, hãy sử dụng cửa bên thay vì cửa chính giữa và tránh dẫm lên bậu cửa bằng cách bước qua bậu cửa.
- Hạn chế việc thắp nhiều nến và nên thắp chỉ một nén tại lư hương ngoài trời.
- Tránh mua hoặc sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã như thú và thịt thú rừng, vì chúng có thể là hàng cấm.
- Khi tham gia lễ hội chùa, hạn chế sát sinh và không ăn mặn để tăng sự thành tâm và tinh thần tôn nghiêm.
- Nếu bạn quyết định mua các sản phẩm thuốc nam hoặc thực phẩm từ các gian hàng bên đường, hãy kiểm tra hạn sử dụng của sản phẩm, đặc biệt là bánh củ mài và bánh rau sắng, để đảm bảo an toàn sức khỏe của mình.
Thả hồn trong bản hòa nhạc của núi non và sông nước tại chùa Hương Hà Nội là một trải nghiệm tâm linh và thiên nhiên đích thực. Dưới bầu trời xanh và giữa khung cảnh hữu tình, du khách có cơ hội tận hưởng sự thanh bình, tĩnh lặng, để tìm lại sự cân bằng và yên bình trong tâm hồn. Chùa Hương thực sự là một nơi đặc biệt để thả hồn và tìm kiếm niềm tin.
>> Chương trình du lịch Hà Nội tham khảo tại đây